Turkish
English
Russian
German
İngiltere’nin ilk standart spesifikasyonu BS12 ve Amerika’nın ilk ASTM spesfikasyonu 1904 yıllarında yayınlanmasın rağmen yıllar içinde taleplerin sıkılaştırılması ile birçok revizyon gerçekleşti.
Avrupa Birliği ile, Avrupa Standart Komitesi (CEN) çimentoları test etme yöntemlerini içeren EN 196 serisini yayınlamıştır. Türkiye’de ise 2000 yılında Avrupa standartlarına uyarlanarak TS EN 197-1 standardı kullanılmaktadır. Bu standart Avrupa da ve Türkiye’de genel çimento standartlarını ve özelliklerini belirleyen standarttır.
Avrupa ve Amerika standartlarına göre birçok farklı çimento çeşidi bulunmaktadır. Ülkemizde ise standartlara uygun üretilen çimentolar arasında Portland çimento, Portland kompoze çimento çeşitleri tercih edilmektedir. Özellikle son dönemlerde karbon emisyonu ve sürdürülebilir ürünlere olan duyarlılığın artması ile katkılı çimento çeşitleri daha çok tercih edilmektedir.
TS EN 197-1 standardına göre çimentoların genel sınıflandırılması Tablo 1’de tanımlanmıştır.
| CEM I | Portland çimentosu |
| CEM II | Portland Kompoze Çimento |
| CEM III | Yüksek fırın cüruflu çimento |
| CEM IV | Puzolanik çimento |
| CEM V | Kompoze çimento |
Tablo 1. TS EN 197-1 standardına göre genel çimentolar
TS EN 197-1 standardında olmayan ancak Avrupa standartlar kapsamında olan diğer çimento çeşitleri Tablo 2’de tanımlanmıştır.
| TS EN 14216 | Çok düşük ısılı çimento |
| TS EN 15743 | Süper sülfat çimentoları |
| TS EN 14647 | Kalsiyum alüminat çimentosu |
| TS EN 413-1 | Harç çimentosu |
| TS 13353 | Borlu aktif belit çimentosu |
| TS 21 | Beyaz Portland çimentosu |
| TS 1769 – | Sorel Çimentosu |
Tablo 2. Avrupa standardına göre diğer çimentolar
Çimento tipleri tanımlanırken en çok merak edilen konulardan biri de tanımlama sınıflarının nasıl yapıldığıdır. Çimento tanımlarında bulunan rakamlar ve harflerin ifadelerini aşağıdaki örnek ile açıklayabiliriz.
CEM : Çimento (CEMent) / LL : İkinci ana bileşen cinsi
II : Çimento cinsi / 42.5 : Basınç dayanım sınıfı
A : Klinker oranı / N : Erken dayanım özelliği
Standartlara göre üretilen çimentolarda temel olarak test edilen parametreler bulunmaktadır. Fiziksel, kimyasal, mekanik ve ileri analizler ile çimento özellikler incelenmiştir. Bunlardan en önemlisi çimentonun basınç dayanımı, priz süresi ve inceliğidir. Basınç dayanımı, standart kum ile standartlara uygun olarak belirli bir su/çimento oranı ile hazırlanarak test edilir. Karışımlar standart kalıplarda ve kürleme koşullarında bekletilir. Erken dayanım için 2 ve 7 gün sonunda ve nihai dayanım içinde 28 gün sonunda basınç dayanım testine tabi tutulur. Sonuçların ilgili standartlarda belirtilen şartları karşılaması beklenir.
